พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ชาดก [22.มหานิบาต] 10.เวสสันดรชาดก (547) กัณฑ์กุมาร
(พระเวสสันดรทรงคร่ำครวญว่า)
[2152] วันนี้ ลูกน้อยทั้ง 2 จะหิวข้าว กระหายน้ำอย่างไรหนอ
จักเดินทางไกล ร้องไห้สะอึกสะอื้น
ครั้นในตอนเย็นเวลาบริโภคอาหาร
ใครจะให้อาหารแก่ลูกทั้ง 2 นั้น
[2153] วันนี้ ลูกน้อยทั้ง 2 จะหิวข้าว กระหายน้ำอย่างไรหนอ
จักเดินทางไกล ร้องไห้สะอึกสะอื้น
ครั้นในตอนเย็นเวลาบริโภคอาหาร
ลูกทั้ง 2 เคยอ้อนมัทรีผู้เป็นมารดาว่า พระเจ้าแม่
ลูกทั้ง 2 หิวแล้ว ขอเสด็จแม่จงประทานแก่ลูกทั้ง 2 เถิด
[2154] ลูกทั้ง 2 ไม่ได้สวมรองเท้า
จะเดินทางด้วยเท้าเปล่าได้อย่างไร
ลูกทั้ง 2 จะเมื่อยล้ามีบาทาทั้ง 2 ข้างฟกช้ำ
ใครจะจูงมือลูกทั้ง 2 นั้นเดินทาง
[2155] ทำไมหนอ พราหมณ์นั้นช่างร้ายกาจนักไม่ละอาย
เฆี่ยนตีลูก ๆ ผู้ไม่ประทุษร้ายต่อหน้าเรา
[2156] แม้แต่คนที่ตกเป็นทาสีเป็นทาสของเรา
หรือคนรับใช้อื่น ใครเล่าที่มีความละอาย
จักเฆี่ยนตีคนที่แสนต่ำต้อยแม้นั้นได้
[2157] เมื่อเรายังอยู่ พราหมณ์ช่างด่า
ช่างเฆี่ยนลูกรักทั้ง 2 ของเราผู้มองดูอยู่
เหมือนปลาที่ติดอยู่ที่หน้าไซ
[2158] หรือเราจักถือเอาธนู จักเหน็บพระขรรค์ไว้ข้างซ้าย
นำเอาลูกทั้ง 2 ของเรามา
เพราะว่าลูกทั้ง 2 ถูกเฆี่ยนตีเป็นทุกข์ทรมาน
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ชาดก [22.มหานิบาต] 10.เวสสันดรชาดก (547) กัณฑ์กุมาร
[2159] การที่กุมารทั้งหลายเดือดร้อน
เป็นทุกข์แสนสาหัสนี้ไม่ควรเลย
ก็ใครเล่ารู้ธรรมของสัตบุรุษทั้งหลาย
ให้ทานแล้วย่อมเดือดร้อนใจในภายหลัง
(ชาลีกล่าวว่า)
[2160] ได้ยินว่า คนบางพวกในโลกนี้ได้พูดความจริงไว้อย่างนี้ว่า
บุตรใดไม่มีมารดาของตนเอง บุตรนั้นก็เหมือนไม่มีบิดา
[2161] มานี่เถิด น้องกัณหา เราทั้ง 2 จักตายด้วยกัน
จะมีชีวิตอยู่ไปก็เปล่าประโยชน์
พระบิดาผู้ทรงเป็นจอมประชาชนได้ประทานเราทั้ง 2
แก่ตาพราหมณ์ผู้แสวงหาทรัพย์ ผู้หยาบช้าเหลือเกิน
แกเฆี่ยนตีหม่อมฉันทั้ง 2 เหมือนนายโคบาลเฆี่ยนตีโค
[2162] รุกขชาติชนิดต่าง ๆ เหล่านี้ คือ ต้นหว้า
ต้นย่านทรายมีกิ่งห้อยย้อย ที่เราทั้ง 2 เคยเล่นมาก่อน
น้องกัณหา วันนี้ เราทั้ง 2 จะต้องละทิ้งรุกขชาติเหล่านั้นไป
[2163] รุกขชาติที่มีผลต่างชนิด ๆ คือ ต้นโพธิ์ใบ
ต้นขนุน ต้นไทร และต้นมะขวิด ที่เราทั้ง 2 เคยเล่นมาก่อน
น้องกัณหา วันนี้ เราทั้ง 2 จะต้องละทิ้ง
รุกขชาติเหล่านั้นไป
[2164] สวนเหล่านี้ก็ยังตั้งอยู่ นี้แม่น้ำที่เยือกเย็น
เราทั้ง 2 เคยลงเล่นมาก่อน
น้องกัณหา วันนี้ เราทั้ง 2 จะต้องละทิ้งสิ่งทั้ง 2 นั้นไป
[2165] บุปผชาติชนิดต่าง ๆ บนภูเขาลูกโน้น
ที่เราทั้ง 2 เคยทัดทรงมาก่อน
น้องกัณหา วันนี้ เราทั้ง 2 จะต้องละทิ้งสิ่งเหล่านั้นไป
